US Stock Market Crash (sensex nifty stock market fall) अलीकडील अमेरिकन स्टॉक मार्केट क्रॅशसाठी खालील प्रमुख कारणे जबाबदार होती:
sensex nifty stock market fall
1. व्यापार युद्ध आणि शुल्क (Trade Wars and Tariffs):
2025 मध्ये, तत्कालीन अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी चीन, युरोपियन युनियन, आणि दक्षिण कोरियासारख्या प्रमुख व्यापार भागीदारांवर मोठ्या प्रमाणात शुल्क लागू केले. यामुळे जागतिक व्यापार युद्ध सुरू झाले, ज्यामुळे गुंतवणूकदारांमध्ये भीती आणि अनिश्चितता वाढली, परिणामी Stock Market मोठ्या प्रमाणात विक्री झाली.
शुल्कांची अंमलबजावणी आणि तीव्रता
- चीन: अमेरिकेने चीनी वस्तूंवर एकूण 104% शुल्क लागू केले. The Guardian
- युरोपियन युनियन: EU मधून आयात होणाऱ्या वस्तूंवर 20% शुल्क लावण्यात आले.
- दक्षिण कोरिया: दक्षिण कोरियाच्या वस्तूंवर 26% पर्यंत शुल्क लावण्यात आले.
- जपान आणि इतर देश: जपान, तैवान, व्हिएतनाम, आणि इतर देशांवरही विविध प्रमाणात शुल्क लावण्यात आले.
शुल्क लागू करण्याची कारणे
अध्यक्ष ट्रम्प यांनी या शुल्कांची अंमलबजावणी खालील कारणांसाठी केली:
- व्यापार संतुलन सुधारणा: अमेरिकेच्या व्यापार तुटीला (trade deficit) कमी करण्यासाठी आणि देशांतर्गत उत्पादनांना प्रोत्साहन देण्यासाठी.
- “Reciprocal Tariffs” धोरण: इतर देशांनी अमेरिकन वस्तूंवर लावलेल्या शुल्कांच्या तुलनेत समान शुल्क लागू करणे.
- राष्ट्रीय सुरक्षा: विशेषतः स्टील आणि अॅल्युमिनियम उद्योगांचे संरक्षण करण्यासाठी, ज्यांचा राष्ट्रीय सुरक्षेशी संबंध आहे.
sensex nifty stock market fall
परिणाम आणि प्रतिक्रिया
- चीनची प्रतिक्रिया: चीनने अमेरिकन वस्तूंवर 34% प्रतिशोधात्मक शुल्क लागू केले आणि अमेरिकेच्या धोरणाला “ब्लॅकमेल” म्हणून संबोधले.
- युरोपियन युनियन: EU ने अमेरिकेच्या शुल्कांना आंतरराष्ट्रीय व्यापार नियमांचे उल्लंघन मानले आणि प्रतिशोधात्मक उपायांची चेतावणी दिली.
- दक्षिण कोरिया: दक्षिण कोरियाने “अन्यायकारक व्यापार” वाढल्याचे सांगून कठोर प्रतिसाद देण्याचे जाहीर केले.
- जागतिक अर्थव्यवस्थेवर परिणाम: या व्यापार युद्धामुळे जागतिक बाजारपेठांमध्ये अस्थिरता वाढली, महागाई वाढण्याची भीती निर्माण झाली, आणि मंदीची शक्यता व्यक्त करण्यात आली.
sensex nifty stock market fall
2. चीनची प्रतिशोधात्मक कारवाई (China’s Retaliatory Measures):
अमेरिकेच्या शुल्कांना प्रत्युत्तर म्हणून, चीनने अमेरिकन वस्तूंवर 84% पर्यंत शुल्क लावले आणि त्यांच्या चलनाचे अवमूल्यन केले. या कृतींमुळे अमेरिकन कंपन्यांच्या निर्यातीत घट झाली आणि Stock Market अस्थिरता वाढली.
चीनची प्रतिशोधात्मक कारवाई
- अमेरिकन वस्तूंवर 84% शुल्क:
- चीनने अमेरिकन वस्तूंवर आधीच लावलेल्या 34% शुल्कांमध्ये अतिरिक्त 50% वाढ करून एकूण 84% शुल्क लागू केले. The Verge
- अमेरिकन कंपन्यांवर निर्बंध:
- चीनने 12 अमेरिकन कंपन्यांना त्यांच्या निर्यात नियंत्रण यादीत समाविष्ट केले, ज्यामुळे त्या कंपन्यांना चीनमधून तंत्रज्ञान आणि उत्पादनांची निर्यात करण्यास मर्यादा आल्या. The Verge
- वर्ल्ड ट्रेड ऑर्गनायझेशन (WTO) तक्रार:
- चीनने अमेरिकेच्या शुल्कांविरुद्ध WTO मध्ये तक्रार दाखल केली, अमेरिकेवर मुक्त व्यापार नियमांचे उल्लंघन केल्याचा आरोप केला.
परिणाम
- अमेरिकन निर्यातीत घट:
- उच्च शुल्कांमुळे अमेरिकन उत्पादकांच्या निर्यातीत घट झाली, ज्यामुळे त्यांच्या विक्री आणि नफ्यावर परिणाम झाला.
- बाजारातील अस्थिरता:
- या व्यापार युद्धामुळे जागतिक बाजारपेठांमध्ये अस्थिरता वाढली, गुंतवणूकदारांमध्ये भीती आणि अनिश्चितता निर्माण झाली.
- आंतरराष्ट्रीय व्यापार तणाव:
- अमेरिका आणि चीन यांच्यातील या व्यापार युद्धामुळे इतर देशांनाही परिणाम भोगावे लागले, ज्यामुळे जागतिक व्यापार तणाव वाढला.
sensex nifty stock market fall
3. बँक ऑफ जपानची व्याजदर वाढ (Bank of Japan’s Interest Rate Hike):
जपानच्या मध्यवर्ती बँकेने अचानक व्याजदर वाढवले, ज्यामुळे निक्केई निर्देशांकात 12.4% ची घसरण झाली. या घसरणीमुळे जागतिक Stock Market वर नकारात्मक परिणाम झाला.
व्याजदर वाढीचा निर्णय
- जुलै 2024: 31 जुलै 2024 रोजी, BOJ ने व्याजदर 0.1% वरून 0.25% पर्यंत वाढवले, जे मागील 17 वर्षांतील सर्वाधिक स्तर होता. euronews
निर्णयाची कारणे
- महागाई नियंत्रण: वाढत्या महागाई दरावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आणि दीर्घकाळ स्थिर राहिलेल्या चलनवाढीला गती देण्यासाठी हा निर्णय घेण्यात आला.
- वेतनवाढ: 2025 मध्ये 5% वेतनवाढीची अपेक्षा आणि कामगार कमतरतेमुळे व्याजदर वाढवण्याची गरज निर्माण झाली. MarketBeat
परिणाम
- निक्केई निर्देशांकातील घसरण: व्याजदर वाढीनंतर, 5 ऑगस्ट 2024 रोजी निक्केई 225 निर्देशांक 12.4% ने घसरला, जे 1987 नंतरची सर्वात Stock Market मध्ये मोठी घसरण होती.
- येनचे मजबुतीकरण: व्याजदर वाढीमुळे येनचे मूल्य वाढले, ज्यामुळे निर्यातदार कंपन्यांच्या नफ्यावर परिणाम झाला.
- ‘कॅरी ट्रेड’ चा परिणाम: येनच्या मजबुतीकरणामुळे ‘कॅरी ट्रेड’ गुंतवणुकीवर परिणाम झाला, ज्यामुळे गुंतवणूकदारांनी इतर चलनातील गुंतवणुकीतून पैसे काढून घेतले.
sensex nifty stock market fall
जागतिक परिणाम
- आशियाई बाजारपेठांवर परिणाम: तैवानचा Taiex निर्देशांक 5.8% आणि दक्षिण कोरियाचा Kospi निर्देशांक 1.7% ने घसरला. AP News
- युरोपियन बाजारपेठांवर परिणाम: जर्मनीचा DAX आणि फ्रान्सचा CAC 40 निर्देशांक 2% पेक्षा जास्त घसरले.
sensex nifty stock market fall
4. अमेरिकेत मंदीची भीती (Recession Fears in the USA):
कमकुवत आर्थिक डेटा आणि वाढत्या व्याजदरांमुळे अमेरिकेत मंदी येण्याची भीती वाढली. यामुळे गुंतवणूकदारांनी शेअर्स विकण्यास सुरुवात केली, ज्यामुळे Stock Market घसरण झाली.
आर्थिक निर्देशक आणि मंदीची भीती
- GDP घट: अटलांटा फेडरल रिझर्व्हच्या GDPNow मॉडेलनुसार, 2025 च्या पहिल्या तिमाहीत GDP मध्ये 2.4% घट होण्याची शक्यता दर्शविण्यात आली, जी कोविड-19 महामारीच्या शिखरानंतरची सर्वात मोठी घट होती. The Economic Times
- महागाई वाढ: व्हॅनगार्डच्या अहवालानुसार, अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या शुल्क धोरणांमुळे कोर महागाई दर वर्षअखेरपर्यंत 4% पर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे.
- बेरोजगारी वाढ: व्हॅनगार्डने बेरोजगारी दर 4.2% वरून 5% पेक्षा जास्त वाढण्याचा अंदाज व्यक्त केला आहे. Barron’s
व्याजदर आणि फेडरल रिझर्व्हची भूमिका
- फेडरल रिझर्व्हची आव्हाने: अध्यक्ष ट्रम्प यांच्या नव्या शुल्कांमुळे फेडरल रिझर्व्हचे अध्यक्ष जेरोम पॉवेल यांना महागाई आणि मंदी यांच्यात संतुलन राखण्याचे आव्हान उभे राहिले. व्याजदर कमी केल्यास महागाई वाढू शकते, तर व्याजदर वाढवल्यास आर्थिक मंदी तीव्र होऊ शकते.
sensex nifty stock market fall
गुंतवणूकदारांची प्रतिक्रिया आणि बाजारातील परिणाम
- शेअर बाजारातील घसरण: गुंतवणूकदारांनी मंदीच्या भीतीमुळेStock Market शेअर्स विक्रीला प्राधान्य दिले, ज्यामुळे S&P 500 निर्देशांक 15% पेक्षा जास्त आणि Nasdaq 21% ने घसरले. Barron’s
- बाजारातील अस्थिरता: गुंतवणूकदारांच्या वाढत्या चिंतेमुळे बाजारपेठांमध्ये अस्थिरता वाढली, ज्यामुळे आर्थिक स्थिरतेबद्दल शंका निर्माण झाली.
sensex nifty stock market fall
5. ‘Magnificent Seven’ टेक कंपन्यांवरील अवलंबित्व (Dependence on ‘Magnificent Seven’ Tech Companies):
Apple, Amazon, Microsoft, Google, Nvidia, Tesla, आणि Meta या ‘Magnificent Seven’ टेक कंपन्यांवर बाजारपेठेचे जास्त अवलंबित्व होते. या कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये मोठी घसरण झाल्याने संपूर्ण बाजारावर नकारात्मक परिणाम झाला.
‘Magnificent Seven’ कंपन्यांच्या Stock Market शेअर्समधील घसरणीचे कारणे
- अमेरिका-चीन व्यापार युद्ध आणि शुल्क:
- अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी चीनी आयातीवर 34% ते 54% पर्यंत शुल्क लागू केले, ज्यामुळे चीनने प्रत्युत्तर म्हणून अमेरिकन वस्तूंवर 84% शुल्क लावले.
- Apple सारख्या कंपन्या, ज्या त्यांच्या उत्पादनांचे मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन चीनमध्ये करतात, या शुल्कांमुळे विशेषतः प्रभावित झाल्या.
- मंदीची भीती आणि आर्थिक अनिश्चितता:
- कमकुवत आर्थिक निर्देशक आणि वाढत्या व्याजदरांमुळे अमेरिकेत मंदी येण्याची भीती वाढली, ज्यामुळे गुंतवणूकदारांनी तंत्रज्ञान कंपन्यांच्या शेअर्सची विक्री केली. The Economic Times
- कंपन्यांच्या अंतर्गत आव्हाने:
- Meta आणि Alphabet सारख्या कंपन्यांनी कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) मध्ये मोठ्या प्रमाणावर गुंतवणूक केली, ज्यामुळे त्यांच्या खर्चात वाढ झाली आणि नफ्यावर दबाव आला. BNN
sensex nifty stock market fall
Stock Market मधील घसरणीचे परिणाम
- बाजार मूल्य घट:
- या सात कंपन्यांच्या एकत्रित Stock Market मूल्यात जवळपास $900 अब्ज ते $1 ट्रिलियन इतकी घट झाली. The Economic Times
- व्यक्तिगत कंपन्यांची कामगिरी:
- Apple च्या शेअर्समध्ये 5% घट झाली, ज्यामुळे त्यांचे बाजार मूल्य $2.6 ट्रिलियनपेक्षा कमी झाले आणि Microsoft ने त्यांना मागे टाकले. Investopedia
- Tesla च्या शेअर्समध्ये 44% घट झाली, तर Nvidia, Amazon, आणि Meta यांच्या शेअर्समध्ये 12% ते 13% दरम्यान घट झाली.
- गुंतवणूकदारांच्या संपत्तीवर परिणाम:
- या घसरणीमुळे जगातील 10 सर्वाधिक श्रीमंत व्यक्तींनी तीन दिवसांत एकूण $172 अब्ज गमावले; त्यात Elon Musk यांनी $35 अब्ज, Jeff Bezos यांनी $21 अब्ज, आणि Mark Zuckerberg यांनी $24 अब्ज गमावले
sensex nifty stock market fall
6. नवीन गुंतवणूकदारांची वाढ (Increase in New Investors):
ट्रेडिंग अॅप्सच्या लोकप्रियतेमुळे अनेक नवीन आणि कमी अनुभवी गुंतवणूकदार बाजारात आले. मार्केट घसरणीच्या वेळी, या गुंतवणूकदारांनी घाबरून मोठ्या प्रमाणात विक्री केली, ज्यामुळे अस्थिरता वाढली
नवीन गुंतवणूकदारांची वाढ आणि त्याचे परिणाम
- गुंतवणूकदारांची वाढती संख्या:
- 2024 मध्ये, अमेरिकेतील 53.7% घरांमध्ये म्युच्युअल फंड्स होते, जे 1980 मधील 5.7% पेक्षा खूप जास्त आहे. ही वाढ प्रामुख्याने ट्रेडिंग अॅप्सच्या लोकप्रियतेमुळे झाली, ज्यांनी गुंतवणूक प्रक्रियेला सुलभ आणि आकर्षक बनवले, विशेषतः तरुण गुंतवणूकदारांसाठी. MarketWatch
- अनुभवाचा अभाव आणि घबराट विक्री:
- या नवख्या गुंतवणूकदारांना बाजारातील घसरणीचा अनुभव कमी असल्यामुळे, त्यांनी घाबरून मोठ्या प्रमाणात शेअर्सची विक्री केली, ज्यामुळे बाजारातील अस्थिरता वाढली.
Stock Market अस्थिरतेवरील परिणाम
- सिस्टमॅटिक जोखमीची वाढ:
- विशेषज्ञांच्या मते, नवीन गुंतवणूकदारांची वाढती संख्या आणि त्यांच्या घाबरट वर्तनामुळे आर्थिक तणावाच्या काळात सिस्टमॅटिक जोखीम वाढू शकते.
- संभाव्य गुंतवणूक धोरणे:
- अशा परिस्थितीत, आर्थिक सल्लागारांनी गुंतवणूकदारांना त्यांच्या दीर्घकालीन आर्थिक योजनांवर विश्वास ठेवण्याचा, घाबरून विक्री टाळण्याचा, आणि बाजारातील अस्थिरतेदरम्यान संतुलित दृष्टिकोन ठेवण्याचा सल्ला दिला आहे.
sensex nifty stock market fall sensex nifty stock market fall sensex nifty stock market fall